Hollanda’da ve çevrildiği ülkelerde büyük bir ilgiyle karşılanan Bellek Metaforları’nın temel sorusu şu: Bellek nedir? Bellek doğrudan tanımlanması çok güç yeti olduğundan felsefeciler ve psikologlar çağlar boyunda belleği anlamak için çeşitli metaforlara başvurmuşlar. Douwe Daaisma bu güzel kitabında okuru antikçağdan günümüze tarihsel bir yolculuğa çıkararak bu metaforları tanıtıyor. Mm tabletlerden kitaplara, fotoğraftan bilgisayarlara, hatta hologramlara, çağlar içinde bilgi depolamak amacıyla geliştirilmiş çeşitli teknik ve araçlardan türetilen bu metaforların nasıl kullanılmış olduğunu araştırıyor. Son derece net ve anlaşılır bir dille yazılmış bir bilim tarihi. Platon’dan günümüzün yapay zekâ tartışmalarına ve bilişsel psikoloji alanındaki son gelişmelere uzanan kitabın en özgün katkısı metaforların bilimsel bilgi üretiminde ne kadar önemli bir yeri olduğunu saptaması. Genellikle varsayılanın aksine, görüyoruz ki, metaforlardan, yani dilin ve toplumsallığın kısıtlayıcı etkilerinden bütünüyle arınmış bir bilim dili üretme hayali her zaman için bir hayal olarak kalmış; metaforlar bilim insanlarını zaman zaman yanlış yönlendirmiş, bilginin gelişimini ketlemiş, ama aynı zamanda daha fazla bilgilenme isteğini körükleyen ufuk açıcı unsurlar da olmuşlar.
Metis Bilim, Haziran 2007
Yazar Hakkında
Douwe Draaisma (1953) Hollanda’daki Groningen Üniversitesi’nde Psikoloji ve felsefe eğitimi almıştır ve halen aynı üniversitenin Psikoloji Tarihi ve Teorisi bölümünde öğretim üyeliği yapmaktadır. Utrect Üniversitesi’ndeyken bellek dilinin metaforik doğası hakkında yazdığı tez 1993’te De metaforenmachine. Een geschiedenis van het geheugen (Bellek Metaforları) adıyla kitaplaşmış ve Hollanda Ulusal Psikologlar Enstitüsü’nün verdiği Heymans ödülünü kazanan kitap hem kendi dilinde hem de çevrildiği sekiz dilde büyük ilgi görmüştür. 2001’de yayınlanan Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt. Over het autobiografische geheguen (Yaşlandıkça Hayat Neden Hızlanır? Otobiyografik Bellek Üzerine) adlı kitabı daha da fazla ilgi görmüş ve on bir dile çevrilmiştir. Daarisma bu kitapla Hollanda’da dört ödül almıştır. “En iyi düşünsel deneme” kitabına verilen J. Greshoff Ödülü, bilgi ve bilim alanda en iyi inceleme kitabına verilen Euroka Ödülü, Jan Hanlo Edebi Deneme Ödülü ve Ulusal Psikologlar Enstitüsü’nün “Psikoloji alanını en iyi tanıtan kitaplara verdiği” medya ödülü.
Draaisma deneysel psikolojinin ilk dönemlerinde kesinlik kavramının rolü üzerine yaptığı araştırmaların sonuçlarını The Age of Precision: F.C. Donders and the Measurement of Mind (2002, Kesinlik Çağı, F.C. Donders ve Zihin Ölçümü) adlı kitapta yayımlamıştır. 2006 yılında da Ontregelde geesten. Ziktegeschie-denissen (Akıl Hastalıkları) adlı bir kitabı yayımlanan Draaisma’nın Hollandalı Psikolog-felsefeci Heymans, William James, zaman ölçümünün tarihi ve nörolojinin tarihi konusunda kaleme aldığı çeşitli bilimsel makaleleri de vardır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder